Αθήνα, 17 Σεπτεμβρίου 2020
Ομιλία
Μάξιμου Χαρακόπουλου
μετά την εκλογή του ως Γενικός Γραμματέας
της Διακοινοβουλευτικής Συνέλευσης Ορθοδοξίας
Αγαπητέ πρόεδρε, φίλε Σεργκέι
Αξιότιμοι κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Θα ήθελα κατ’ αρχάς να ευχαριστήσω τον απερχόμενο Γενικό Γραμματέα, τον Ανδρέα Μιχαηλίδη για όλα όσα προσέφερε στη ΔΣΟ στη διάρκεια των χρόνων που βρέθηκε στο τιμόνι της Οργάνωσής μας, σε καιρούς που δεν ήταν πάντα ανέφελοι. Με σύνεση διαλλακτικότητα και σωφροσύνη στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων. Τον ευχαριστώ και προσβλέπω στη συνεργασία μας.
Αγαπητοί και αγαπητές συνάδελφοι
Σας είμαι ευγνώμων για την εμπιστοσύνη σας στο πρόσωπό μου. Θέλω να ξέρετε ότι αντιλαμβάνομαι την εκλογή μου στη θέση του Γενικού Γραμματέα της ΔΣΟ ως μεγάλη τιμή και ευθύνη. Γνωρίζω ότι αναλαμβάνω τα καθήκοντα Γενικού Γραμματέα της Οργάνωσης σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο που χαρακτηρίζεται από ρευστότητα, αστάθεια και αναταράξεις σε όλο τον κόσμο.
Ελπίζω, όμως, ότι με την συνδρομή όλων, με μεθοδικότητα, στοχοπροσήλωση και επιμονή θα μπορέσουμε με τις πρωτοβουλίες και τη δράση μας να προσθέσουμε κύρος στη ΔΣΟ όχι μόνο σε επίπεδο κυβερνήσεων και κοινοβουλίων των κρατών με σημαντική ορθόδοξη μαρτυρία, αλλά ευρύτερα στον μεταβαλλόμενο κόσμο.
Αναμφίβολα, η παρούσα κατάσταση είναι ιδιόμορφη με πολλαπλές σοβαρές προκλήσεις, όπως η υποχώρηση των χριστιανικών αξιών από τον προηγμένο κόσμο -την άλλοτε καλουμένη “χριστιανική δύση”- και η αντικατάστασή τους με ισοπεδωτικές ιδεοληψίες, ο κίνδυνος εξαφάνισης της χριστιανικής παρουσίας στο λίκνο του χριστιανισμού, τη Μέση Ανατολή, η βεβήλωση του οικουμενικού συμβόλου της Ορθοδοξίας, της Αγίας Σοφίας, με τη μετατροπή της σε ισλαμικό τέμενος, τα κατά καιρούς ζητήματα που ανακύπτουν μεταξύ των επιμέρους εκκλησιών, και όχι μόνο.
Σε όλα αυτά τα θέματα είμαστε υποχρεωμένοι αν θέλουμε να είμαστε ένας ζωντανός οργανισμός να έχουμε ενεργή παρέμβαση και εποικοδομητικό λόγο. Και πιστεύω ότι σε αυτό συμφωνούμε άπαντες.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Η Δ.Σ.Ο τα τελευταία χρόνια, με την συμβολή όλων μας, κατόρθωσε να κατοχυρωθεί στον παγκόσμιο χάρτη ως διεθνής θεσμός και να έχει μικρή αλλά διακριτή παρουσία με το δικό της στίγμα στα διεθνή δρώμενα. Με σκαμπανεβάσματα, άλλοτε με αδρανοποίηση κάποιων μελών και άλλοτε με την ένταξη νέων, η ΔΣΟ με τις παρεμβάσεις της σε καίρια ζητήματα, όπως είναι ο διαπολιτισμικός-διαθρησκειακός διάλογος και οι διώξεις των χριστιανών της Μέσης Ανατολής, άφησε το δικό της αποτύπωμα, ως φόρουμ που ευνοεί την αλληλοκατανόηση λαών, τον σεβασμό του άλλου και την καταλλαγή.
Θεωρώ ότι αυτά τα οποία έχουμε πετύχει συνιστούν το εφαλτήριο μιας νέας περιόδου στην δράση της Οργάνωσής μας. Στόχος μας θα πρέπει να είναι τόσο η θεσμική μας ενίσχυση όσο και η ευρύτητα και αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεών μας, παρά το ότι το προσωπικό που εργάζεται για την υλοποίησή των στόχων μας είναι ελάχιστο. Κι αυτό, αναμφίβολα είναι ένα καθήκον που βαραίνει όλους μας, όσοι πιστεύουμε στο κοινό μας εγχείρημα, στο κοινό μας όραμα.
Γιατί, αν και είμαστε πολιτικοί παράγοντες που προέρχονται από διαφορετικές χώρες και πολιτικές παρατάξεις, έχουμε ως κοινό εφόδιο την κοινή μας πίστη στον Τριαδικό Θεό και την Ορθοδοξία. Μοιραζόμαστε κοινή πολιτισμική κληρονομιά ως παιδιά και εγγόνια της υπερχιλιόχρονης ελληνορθόδοξης βυζαντινής αυτοκρατορίας, της Ρωμανίας. Άλλωστε, επί τη βάση αυτής της κοινής ορθόδοξης πίστης και κληρονομιάς, κατορθώσαμε να κερδίσουμε όλ’ αυτά τα χρόνια την αναγκαία αλληλοεκτίμηση και εμπιστοσύνη, παρά τις όποιες φυσιολογικές διαφωνίες που μπορεί να προέκυψαν σε επί μέρους ζητήματα.
Θυμίζω ότι ως μέλη της ΔΣΟ:
• Υπερασπιζόμαστε και ενισχύουμε τον ακηδεμόνευτο κοινοβουλευτισμό αλλά και τις αξίες του Χριστιανισμού και της Ορθοδοξίας, τις οποίες προσπαθούμε να διατυπώσουμε και να ενσαρκώσουμε στον χώρο της πολιτικής.
• Εργαζόμαστε αταλάντευτα αλλά και με τη δέουσα διακριτικότητα για την ενότητα της Ορθοδοξίας, ιδίως σε καιρούς χαλεπούς, όπως τους παρόντες, όπου αυτή δοκιμάζεται λόγω ποικίλων αιτιών.
• Επιθυμούμε και προωθούμε τη συνεργασία με τις άλλες χριστιανικές εκκλησίες, επιδιώκοντας να ανιχνεύσουμε κοινούς τόπους δράσης για την προάσπιση των αξιών του χριστιανισμού και των δικαιωμάτων των χριστιανών.
• Διερευνούμε τα σημεία επαφής με τις άλλες δύο μεγάλες μονοθεϊστικές Αβραμιαίες θρησκείες, πιστεύοντας ακράδαντα στον διάλογο και στην ειρηνική συνύπαρξη των λαών.
• Θεωρούμε την Ευρώπη, πρωτίστως, ως πολιτισμικό χώρο που συγκροτήθηκε βάσει συγκεκριμένων πυλώνων, ένας από τους οποίους είναι ο χριστιανισμός, και αντιλαμβανόμαστε ως καθήκον μας την υπεράσπιση των βασικών ευρωπαϊκών αξιών και την οικοδόμηση ενός κοινού μέλλοντος για ολόκληρη την Ευρώπη από τον Ατλαντικό μέχρι το Βλαδιβοστόκ.
Πριν προχωρήσουμε στον προγραμματισμό θα ήθελα να επανέλθω στο μέγα ζήτημα της μετατροπής της Αγίας Σοφίας, αλλά και της Ιεράς Μονής της Χώρας, στην Κωνσταντινούπολη σε τεμένη. Πρόκειται για πράξεις απολύτως απαράδεκτες, που δεν συνάδουν με τις πανανθρώπινες αξίες και τα ιδεώδη της ανθρωπότητας του 21ου αιώνα.
Επαναφέρουν δυστυχώς λογικές σκοταδιστικές και αναγάγουν ως αξία αυτή της κατάκτησης. Είναι μήνυμα μισαλλοδοξίας και τυφλού θρησκευτικού φανατισμού που προσβάλλει κάθε πολιτισμένο άνθρωπο και πρωτίστως τους Ορθοδόξους. Και γι’ αυτό δεν πρέπει να παραμείνει αυτή η ύβρις αναπάντητη. Οφείλουμε να αναδείξουμε το ζήτημα στα κοινοβούλιά μας και στους διεθνείς θεσμούς.
Δεν μπορώ παρά να εκφράσω τη λύπη και την έκπληξή μου για τις υποτονικές αντιδράσεις κυβερνήσεων και ηγετών ακόμη και ορθοδόξων κρατών, που θα έπρεπε να είχαν πρωτοστατήσει στην εκστρατεία καταδίκης αυτού του βαρβαρισμού. Ελπίζω ότι τα κοινοβούλια, που εκφράζουν περισσότερο το λαϊκό αίσθημα, σε σχέση με τους στεγνούς γεωστρατηγικούς οικονομικούς σχεδιασμούς των κυβερνήσεων δεν θα πάψουν να πιέζουν για ουσιαστικές αντιδράσεις.
Επί του θέματος αυτού θα ήθελα, επιπλέον, να θέσω προς συζήτηση την πρόταση του συναδέλφου της Επιτροπής Πολιτισμού κ. Ιβάν Σούχαρεφ αναφορικά με το θέμα της ανάδειξης της ιστορικής σχέσης των Ορθοδόξων με τους ναούς της Αγίας Σοφίας, τη δοξολογική μας σχέση με τη Σοφία του Θεού αλλά και των ναών προς τιμή της.
Η βεβήλωση των Μνημείων της Κωνσταντινούπολης μας δείχνει ότι μέσα σε αυτή την πολυεπίπεδη οικονομική, πολιτική και κοινωνική κρίση, εμείς ως κοινωνία, είμαστε υποχρεωμένοι να υπερασπισθούμε τους πολιτισμικούς μας θησαυρούς.
Επίσης, ως φορέας ενότητας της κοινοβουλευτικής και κοινωνικής έκφρασης των Ορθοδόξων επιβάλλεται να επαναφέρουμε την προσοχή του κόσμου στους ορθόδοξους χώρους της ιστορίας: Ιεροσόλυμα, Αγία Αικατερίνη του Σινά, Ραβένα, Πάτμος, Λαύρα του Κιέβου, Αγία Τριάδα του Αγίου Σεργίου Λαύρας, στο Σέργκιεφ Ποσάντ της Ρωσίας, Αρμενική Εκκλησία του Τιμίου Σταυρού, στο νησάκι της λίμνης Βαν στην Ανατολία, υπόσκαφες εκκλησίες στη Λαλιμπέλα της Αιθιοπίας αλλά και στην Καππαδοκία, ιστορικοί ναοί στο Κοσσυφοπέδιο αλλά και στην κατεχόμενη Κύπρο.
Ένα άλλο ζήτημα το οποίο αποτέλεσε και πρέπει να συνεχίσει να αποτελεί προτεραιότητα στη δράση μας είναι αυτό της υπεράσπισης των δικαιωμάτων των χριστιανών της Μέσης Ανατολής. Παρά το γεγονός ότι στο μεγαλύτερο τμήμα της Συρίας, οι τζιχαντιστές έχουν υποστεί συντριπτική ήττα, υπάρχουν ακόμη περιοχές, ιδιαίτερα αυτές που κατέχονται από τον τουρκικό στρατό και τους συμμάχους του, που οι διώξεις κατά των χριστιανών συνεχίζονται αδιάλειπτα.
Όπως έχουμε σημειώσει και στο παρελθόν, για να υπάρξει ειρήνη στη χώρα και να αρχίσει επιτέλους η ανοικοδόμησή της, απαιτείται η αποχώρηση όλων των παράνομων στρατών, και η οικονομική ενίσχυση από τη διεθνή κοινότητα.
Για την προστασία των χριστιανών στο λίκνο του χριστιανισμού και την αποφυγή της επανάληψης και εκεί, της Γενοκτονίας των χριστιανών της Μικράς Ασίας στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, έχουμε αποφασίσει την ίδρυση Ινστιτούτου ή Κέντρου για την Παρουσία των Χριστιανών της Μέσης Ανατολής. Δυστυχώς, η πρόταση αυτή δεν έχει ακόμη καρποφορήσει.
Γι’ αυτό πιστεύω ότι πρέπει να διερευνήσουμε κάθε εναλλακτική δυνατότητα. Θα ήθελα να σας ενημερώσω, λοιπόν, ότι έχουμε ξεκινήσει διερευνητικές επαφές και με το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών για αυτό το θέμα, χωρίς βέβαια να εγκαταλείψουμε την ιδέα της Κύπρου.
Πρόσφατα το Πανεπιστήμιο Αθηνών ίδρυσε Κέντρο Αριστείας «Αξιοποίηση Ορθόδοξης Κληρονομιάς και Διαθρησκειακός Διάλογος» που στοχεύει στην ανάδειξη και αξιοποίηση της ορθόδοξης κληρονομιάς για την επίτευξη του πρωταρχικού στόχου του διαθρησκειακού διαλόγου. Με αυτό το κέντρο Αριστείας που είναι διεπιστημονικής βάσης μπορούμε να συζητήσουμε την ιδέα του Ινστιτούτου για τους Χριστιανούς της Μέσης Ανατολής. Η όποια συνεργασία θα μπορούσε να στοχεύει στη δημιουργία ενός δικτύου Πανεπιστημίων των χωρών μας.
Παράλληλα, η έκδοση των πρακτικών που ετοιμάζουμε για το συνέδριο στον πολύπαθο Λίβανο που κάναμε το έτος 2018 με θέμα «Ενότητα στην πολυμορφία και βασικές αρχές ελευθερίας για τους Χριστιανούς και Μουσουλμάνους στην Μέση Ανατολή: Συνέδριο κοινοβουλευτικού διαλόγου» θα επαναφέρει την συζήτηση στην παρουσία των χριστιανών της ευρύτερης περιοχής της Μέσης Ανατολής.
Είναι αυτονόητο, βεβαίως, ότι στο πλαίσιο των παρεμβάσεών μας περιλαμβάνονται και όλες οι περιοχές που διαπιστώνονται διώξεις κατά των Ορθοδόξων, ή που υπάρχουν προβλήματα στα οποία θα μπορούσαμε να έχουμε θετική διαμεσολάβηση. Αναφέρω ενδεικτικά το Μαυροβούνιο, όπου μια απόφαση της προηγούμενης κυβέρνησης για τη περιουσία της εκκλησίας δημιούργησε τεράστιο κύμα αντιδράσεων και επηρέασε το εκλογικό αποτέλεσμα.
Σχετικά με τον γενικότερο προγραμματισμό, η πανδημία του covid 19, όπως γίνεται αντιληπτό, ανατρέπει όλες τις μέχρι τώρα βεβαιότητες και μας αναγκάζει σε προσαρμογές στη νέα πραγματικότητα. Θα το επιχειρήσουμε και εμείς και πιστεύω να τα καταφέρουμε, ελπίζοντας ταυτόχρονα ότι αυτή η δοκιμασία θα έχει ένα σύντομο τέλος, και από το νέο έτος θα επιστρέψουμε σε μια κανονικότητα. Βέβαια, δεν μπορούμε να περιορίσουμε τη δραστηριότητά μας αλλά να την κατευθύνουμε σε άλλες πρωτοβουλίες οι οποίες για μια περίοδο δεν απαιτούν φυσική παρουσία.
Συγκεκριμένα, χρειάζεται μια πρόβλεψη για το πότε θα καταστεί δυνατή μια δια ζώσης συνεδρίαση της Διεθνούς Γραμματείας και των Προέδρων και Εισηγητών των Επιτροπών κατά τη χειμερινή περίοδο. Μια υπόθεση εργασίας θα ήταν ότι αυτό μπορεί να συμβεί με αρκετά ασφαλή τρόπο περί τα τέλη Ιανουαρίου και κατ’ επέκταση η εαρινή Γραμματεία μπορεί να γίνει περί τα μέσα Απριλίου, μια και το Πάσχα του 2021 είναι στις 2 Μαΐου.
Λαμβάνοντας υπόψη, όπως είπε ο κ. Μιχαηλίδης, ότι έχουμε πίστωση στο Μιλάνο το ποσό των 13.000 ευρώ και στην Κρήτη, στα Χανιά, το ποσό των 28.000 ευρώ, θεωρώ αυτονόητο ότι εκεί θα πρέπει πραγματοποιηθούν οι δυο επόμενες συνεδριάσεις της Διεθνούς Γραμματείας.
Επανερχόμενοι στην κανονικότητα θα μπορούσαμε να προγραμματίσουμε τις εργασίες της Γενικής μας Συνέλευσης τέλη Ιουνίου στις Βρυξέλλες με επίκαιρο κεντρικό θέμα “Το μέλλον του κόσμου, το μέλλον της Ευρώπης μετά την πανδημία”, ή κάποιο άλλο θέμα αν υπάρχουν άλλες προτάσεις.
Όπως γίνεται κατανοητό δεν μπορούμε επίσης να παραλείψουμε τις διεθνείς μας υποχρεώσεις, όπως η συνεργασία μας με τη Διακοινοβουλευτική Ένωση, το Παναφρικανικό Κοινοβούλιο, την Κοινοβουλευτική Συνέλευση της Μεσογείου, την Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας Ευξείνου Πόντου, το Διεθνές Δίκτυο Καθολικών Νομοθετών, την Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Οργανισμού για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη, την Κοινοβουλευτική Ένωση των Κρατών Μελών του Οργανισμού της Ισλαμικής Συνεργασίας (ΚΕΙΣ), την Κοινοβουλευτική Συνέλευση της Ένωσης Ρωσία – Λευκορωσία.
Ιδιαίτερα, για τις σχέσεις με τον μουσουλμανικό κόσμο, ήδη διερευνούμε την πιθανή συνεργασία μας στο άμεσο μέλλον με την Παγκόσμια Μουσουλμανική Λίγκα, που είναι μια Διεθνής ΜΚΟ ισλαμικής συνεργασίας, με έδρα την ιερή -για τους μουσουλμάνους- πόλη της Μέκκας στη Σαουδική Αραβία. Παράλληλα, μπορούμε να αναδείξουμε δικά μας πρότυπα συνεργασίας και ειρηνικής συνύπαρξης, ανά τους αιώνες, μουσουλμάνων και χριστιανών, ιδιαίτερα στη Ρωσία και στην πόλη Ούφα, από την οποία δεχόμαστε συνεχώς προσκλήσεις από τους τοπικούς πολιτικούς παράγοντες.
Εξυπακούεται ότι ενισχύουμε τη σχέση μας με τον κόσμο της Ορθοδοξίας, τους απλούς πολίτες που μέσα από πρωτοβουλίες, όπως οι τρείς διαγωνισμοί που διοργανώσαμε, τους φέρνουμε κοντά μας και τους θυμίζουμε τις παραδόσεις και τις αξίες μας.
Σχετικά με τον διαγωνισμό ερασιτεχνικού ντοκιμαντέρ με τίτλο το «Φαινόμενο της Κιβωτού» και τα λοιπά παράγωγα της Παγκοσμιοποίησης: ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ - ΑΔΙΕΞΟΔΑ – ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΤΗΤΕΣ – ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ, να αναφέρω ότι η διακήρυξη είναι σχεδόν έτοιμη και, μετά την αναγκαστική αναβολή λόγω της πανδημίας, είναι καιρός πια να τον ξεκινήσουμε. Με μια μικρή προσθήκη για το φαινόμενο της Πανδημίας και πως το βίωσαν οι πολίτες σε όλο τον κόσμο.
Θα μου επιτρέψετε μια τελική αναφορά σε ένα σπουδαίο γεγονός που γιορτάζει η χώρα μας, η Ελλάδα, την επόμενη χρονιά. Είναι η συμπλήρωση 200 ετών από το 1821 που ξεκίνησε η επανάσταση του ελληνικού λαού ενάντια στην οθωμανική αυτοκρατορία και που έφερε την ελευθερία και τη δημιουργία του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους.
Την σκλαβιά αυτήν δεν την ένοιωσαν μόνο οι Έλληνες αλλά και πολλοί άλλοι ορθόδοξοι λαοί από τα Βαλκάνια μέχρι τη Μέση Ανατολή. Την έζησε και το Άγιον Όρος και οι ορθόδοξοι μοναχοί απ’ όλον τον κόσμο που εγκαταβιούν στο Περιβόλι της Παναγίας.
Προτείνω, λοιπόν, να αναθέσουμε τη μελέτη και την έκδοση ανάλογου τόμου με θέμα: Η διορθόδοξη παρουσία του Αγίου Όρους στα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας (1430-1912).
Μερικές από τις θεματικές ενότητες θα μπορούσαν να είναι:
• Οργάνωση και θεσμοί
• Πρόσωπα
• Γράμματα
• Τέχνες
• Λατρεία
• Οικονομία
• Μετόχια των μονών εντός και εκτός οθωμανικής κυριαρχίας.
Ο τόμος αυτός, εμπλουτισμένος με πολλά φωτογραφικά τεκμήρια, θα μπορούσε να παρουσιαστεί σε πολύγλωσση έκδοση σε όλον τον κόσμο. Την ιδέα αυτή τη συζητούμε με την αγιορείτικη φωτοθήκη της Σιμωνόπετρας και τον π. Ιουστίνο και σύντομα θα είμαστε σε θέση να σας παρέχουμε πιο λεπτομερή ενημέρωση.
Αγαπητές φίλες και φίλοι,
Ο προγραμματισμός που σας παρουσίασα είναι ανάλογος των στιγμών που ζούμε και των δυνατοτήτων που έχουμε. Ωστόσο, πιστεύω ότι διαθέτει την αναγκαία ευελιξία και προσαρμοστικότητα στις επιταγές των καιρών.
Ο προϋπολογισμός που τον συνοδεύει -όπως με ενημέρωσε ο Σύμβουλος Κώστας Μυγδάλης, που αποτελεί τη διαχρονική θεσμική μνήμη της ΔΣΟ και τον οποίο όλοι ευχαριστούμε για τις πολύτιμες υπηρεσίες του- βασίζεται σε συγκριτικά στοιχεία προηγουμένων ετών και ως εκ τούτου μπορεί να θεωρηθεί έγκυρος κατ’ αρχήν. Ανέρχεται δε στο ποσό των 597.500 ευρώ.
Ας σημειωθεί ότι τα έξοδα που είχαμε αυτή την περίοδο είναι 463.360 ευρώ, ενώ τα ετήσια έσοδα που έχουμε είναι 475.000 ευρώ.
Ξοδεύουμε ένα μικρό μέρος του αποθέματος, αλλά καλύπτουμε αφενός τις πιστώσεις που έχουμε στην Κρήτη και στο Μιλάνο, αφετέρου για πρώτη φορά προϋπολογίζουμε 60.000 ευρώ για διάφορες εκδηλώσεις. Επιπλέον υπάρχει στη διάθεση του Γενικού Γραμματέα και του Προέδρου της Γενικής Συνέλευσης το ποσό των 30.000 ευρώ. Άρα το συνολικό ποσό των 90.000 ευρώ, εφόσον βελτιωθεί η κατάσταση, μπορούμε να το θεωρήσουμε διαθέσιμο για τον επανα-προγραμματισμό δραστηριοτήτων.
Επιτέλους τέλος ή όπως λένε τα εκκλησιαστικά βιβλία “τέλος και τω Θεώ δόξα”. Σας ευχαριστήσω για την προσοχή σας, και κυρίως για την τιμή που μου κάνατε με την εμπιστοσύνη σας στο πρόσωπό μου. Προσβλέπω στη συνεργασία, τις συμβουλές, τις προτάσεις και τις παρατηρήσεις σας. Με τη βοήθεια του Θεού, με επιμονή και μεθοδικότητα θα τα καταφέρουμε!
Σας ευχαριστώ.
