Χρονογράφημα Μ. Χαρακόπουλου: “Αχ ψυχή μου, μη λυγίζεις…”
Αχ ψυχή μου, μη λυγίζεις…
Του Μάξιμου Χαρακόπουλου
Θα φανεί στο χειροκρότημα… Οι παρατεταμένες επιδοκιμασίες του κοινού όταν «έπεσε η αυλαία» με το τραγούδι-προτροπή «Αχ ψυχή μου, μη λυγίζεις…» του Σταμάτη Σπανουδάκη από τα χείλη των κοριτσιών του Λυκείου Ελληνίδων ήταν η επιβράβευση της εξαιρετικής παράστασης στο κηποθέατρο για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του ‘21.
Αξίζει στο Λύκειο Ελληνίδων ο δημόσιος έπαινος της «εκκλησίας του δήμου», τον οποίο εισέπραξαν και με το παραπάνω από όλους όσοι μείναμε καθηλωμένοι, πλέον των δυο ωρών, στην μοναδική αυτή εκδήλωση εθνικής ανάτασης για τα διακοσιοστά γενέθλια της εθνικής μας παλιγγενεσίας «1821, Όλα στο φως». Το ορόσημο αυτό, λόγω της συγκυρίας της πανδημίας, δεν ευτύχησε να τύχει των εορτασμών που έπρεπε. Έτσι, όμως, εκτιμούμε περισσότερο εκδηλώσεις που δεν χάνονται «μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου, μες στις πολλές κινήσεις κι ομιλίες» κατά τον Αλεξανδρινό ποιητή.
Μπαίνοντας στο κηποθέατρο, όπου με υποδέχθηκαν οι υπεύθυνοι του Λυκείου και υπό το κράτος της κούρασης του ταξιδιού από την Αθήνα, ρώτησα, ολίγον… αγενώς, πόση ώρα διαρκεί η παράσταση. Δικαιολογήθηκα «επιστρατεύοντας» τον Τσόρτσιλ που έλεγε ότι «μια ομιλία πρέπει να εξαντλεί το θέμα όχι το κοινό». Όταν με πληροφόρησαν ότι διαρκεί δυο ώρες είπα μέσα μου θα «οπλιστείς» με υπομονή. Τελικά, το δίωρο θέαμα δεν «εξάντλησε» ούτε το θέμα -επιτελικό στέλεχος των ενόπλων δυνάμεων δικαίως επισήμανε ότι δεν είχε αναφορά στην Κρήτη- ούτε βεβαίως «εξάντλησε» τους παρευρισκόμενους. Εκτός ίσως από κάποιους της πρώτης σειράς, αλλά όσοι αποχώρησαν μαζί με τους φωτογράφους, προφανώς είχαν και άλλες υποχρεώσεις.
Ήταν μια ενδιαφέρουσα εναλλαγή λόγου με την ηχογραφημένη φωνή καταξιωμένων ιστορικών-όπως της Μαρίας Ευθυμίου ή του Σαράντου Καργάκου- με τραγούδια και χορούς από εμβληματικά σημεία αναφοράς της Επανάστασης.
Αναμφίβολα, το δημοτικό τραγούδι και οι χοροί συνέβαλαν καθοριστικά στη διατήρηση της ρωμαίικης ταυτότητας των ραγιάδων, της εθνικής ιδιοσυστασίας μας στη διάρκεια της μακράς οθωμανικής δουλείας. Από τον Μοριά και τη Ρούμελη μέχρι τον Πόντο και την Κάσο -που λίγοι ίσως γνωρίζουν ότι υπέστη ολοκαύτωμα- τη Μακεδονία του Εμμανουήλ Παππά και την Ήπειρο, το δημοτικό τραγούδι -ενίοτε ως μοιρολόι- αλλά και οι χοροί με τις αρχαιοελληνικές ρίζες υπενθύμιζαν στους υπόδουλους Ρωμιούς τις ρίζες τους, την καταγωγή τους, τόνωναν την εθνική τους συνείδηση. Ακόμη και η οδυνηρή εμπειρία του παιδομαζώματος έγινε μοιρολόγι, αλλά και χορός, στη Θράκη και αλλού, για να μην ξεχνούν οι Έλληνες τις περιόδους της βάρβαρης στρατολόγησηςγενιτσάρων από τους Οθωμανούς κατακτητές. Ακούγοντας το τραγούδι θυμήθηκα την ιστορία με τα τρία αδέλφια «Γραικός, Γενίτσαρος και Βενετσιάνος», στο ανάγνωσμα των παιδικών μας χρόνων στο δημοτικό, που ανταμώνουν στου πατέρα τους, «του γερό Χωραφά, τον τάφο».
Παρά τη διασταύρωση της ηχούς από τις ομιλίες που ακούγονταν απ’ την κομματική εκδήλωση στο ποτάμι και τις μουσικές από το Αλκαζάρ, οι θεατές είχαν την αίσθηση της συμμετοχής σε μυσταγωγία. Θαρρείς και κρατούσαν την αναπνοή τους ακούγοντας το μοναχικό μοιρολόι από την πρώτη του χορού «έχε γεια καημένε κόσμε, έχε γεια γλυκιά ζωή και ‘συ δυστυχή πατρίδα έχε γεια παντοτινή». Μοναδικοί χορευτές, ξεχωριστοί μουσικοί, εντυπωσιακές φορεσιές, σε ένα εξαιρετικά ποιοτικό αποτέλεσμα. Το Λύκειο Ελληνίδων τιμά τη μακρά παράδοσή του που χαρακτηρίζεται από ποιότητα, που ανταμείβει στο έπακρο τους συμμετέχοντες. Άκουσα ότι κάποτε ένας Σιμωνοπετρίτης μοναχός ρώτησε τον μεγάλο Ν.Γ. Πεντζίκη πώς του φάνηκε η πανήγυρις στην Αγιορείτικη μονή που αναπαύονταν να επισκέπτεται. Αν θυμάμαι καλά τα λόγια του ήταν «ως συνήθως είχε την ατέλεια να είναι όλα τέλεια!». Εύχομαι αυτή την… ατέλεια την τελειότητας να έχουν πάντα οι εκδηλώσεις του Λυκείου Ελληνίδων!
Ο Μάξιμος Χαρακόπουλος είναι Γενικός Γραμματέας της Διακοινοβουλευτικής Συνέλευσης Ορθοδοξίας, βουλευτής Λαρίσης της Νέας Δημοκρατίας, πρώην υπουργός.
