Αθήνα, 25 Απριλίου 2024

Ομιλία Μάξιμου Χαρακόπουλου στη συζήτηση

του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας:

«Ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση των πολυεπίπεδων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στους τομείς: α) της διαχείρισης υδάτων, β) της διαχείρισης και προστασίας των δασών, γ) της αστικής ανθεκτικότητας και πολιτικής, δ) της καταπολέμησης της αυθαίρετης δόμησης, ε) της ενεργειακής ασφάλειας»

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Το μάθημα από τις κρίσεις των τελευταίων χρόνων είναι ότι οφείλουμε να εκσυγχρονίζουμε συνεχώς το θεσμικό πλαίσιο ώστε να αντιμετωπίζουμε αποτελεσματικότερα τις επιπτώσεις τους.

Η γεωπολιτική αστάθεια στην ευρύτερη γειτονιά μας δυναμιτίζει την σταθερότητα στην παγκόσμια αγορά ενέργειας και προκαλεί απρόβλεπτες παρενέργειες στο ενεργειακό κόστος.

Ταυτόχρονα, η κλιματική κρίση προκαλεί μεγάλες καταστροφές σε υποδομές και περιουσίες και μας υπενθυμίζει ότι αν δεν θωρακιστούμε έγκαιρα και επαρκώς, οι συνέπειες είναι απρόβλεπτες.

Το παρόν νομοσχέδιο εμπεριέχει σειρά διατάξεων που επιφέρουν τομές τόσο στην αντιπλημμυρική θωράκιση και τη διαχείριση των υδάτων της λαβωμένης θεσσαλικής γης όσο και στην ενεργειακή ανεξαρτησία των πολιτών.

Στη Θεσσαλία μετά τις πλημμύρες υφίσταται το διττό πρόβλημα της αντιπλημμυρικής προστασίας και ταυτόχρονα της αντιμετώπισης της λειψυδρίας. 

Δυστυχώς, ο χρόνος δεν είναι σύμμαχός μας και απαιτείται άμεσα συγκεκριμένο πλάνο ενεργειών, με στόχους και χρονοδιαγράμματα.

Χρειάζονται τολμηρές αποφάσεις για να διορθώσουμε τα κακώς κείμενα, να αντιμετωπίσουμε μακροχρόνιες εκκρεμότητες, όπως η μεταφορά νερού από τον Αχελώο, και να υλοποιήσουμε μικρά και μεγάλα έργα με πολλαπλό -όπου είναι εφικτό- χαρακτήρα, αντιπλημμυρικό, αρδευτικό, υδρευτικό αλλά και ενεργειακό για την παραγωγή πράσινης ενέργειας.

Σε αυτό το πλαίσιο θεωρώ τομή την πρόβλεψη για τη δημιουργία ενός ενιαίου Οργανισμού Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας για να αντιμετωπίσουμε χρόνιες παθογένειες που αναδείχθηκαν με τον Ιανό και τον Daniel.

Θέλω να ευχαριστήσω κι από αυτό το βήμα τον υπουργό Περιβάλλοντος γιατί εισάκουσε την αγωνία των εργαζομένων που μετακινούνται στον νέο Οργανισμό και διασφαλίζει την εργασιακή τους ασφάλεια και ισοτιμία.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Ο ΟΔΥΘ ως διάδοχος των ΤΟΕΒ, θα πρέπει από τη στιγμή της λειτουργίας του να μπορεί να ανταποκριθεί στις αρδευτικές ανάγκες των Θεσσαλών αγροτών. Αυτό προϋποθέτει να έχουν λυθεί όλα τα ζητήματα λειτουργίας του.

Ωστόσο, πολλοί από τους ΤΟΕΒ που θα απορροφηθούν δεν είναι βέβαιο ότι θα διεκπεραιώσουν τις επιδιορθώσεις των ζημιών από τον Daniel μέσα σε ένα χρόνο.

Σε σημαντική έκταση του τομέα ευθύνης του ΤΟΕΒ Πηνειού, για παράδειγμα, εκτιμάται ότι δεν θα έχουν στραγγίσει τα νερά από τις πλημμύρες.

Συνεπώς, ίσως θα ήταν ασφαλέστερο για την επιτυχή λειτουργία του νέου φορέα και την εξυπηρέτηση των αρδευτικών αναγκών να μην είναι τόσο αυστηρή η πρόβλεψη του ενός έτους για την πλήρη απορρόφηση των ΤΟΕΒ.

Βεβαίως, προβλέπεται η ολοκλήρωση των εγγειοβελτιωτικών έργων  που έχουν δημοπρατηθεί ή συμβασιοποιηθεί πριν την έναρξη ισχύος του παρόντος νομοσχεδίου.

Ωστόσο, θα πρέπει να υπάρξει αντίστοιχη μέριμνα και για τα έργα στη Θεσσαλία που αν και έχουν ολοκληρωθεί παραμένουν “ορφανά”. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το θυρόφραγμα Γυρτώνης, που συγκρατεί πολύτιμο νερό και για τους αρδευτές των παρακάρλιων περιοχών.

Είναι ένα έργο “ορφανό” δεν ανήκει σε κανέναν και για να επιτελέσει έναν από τους ρόλους του, την παροχή αρδευτικού νερού, πρέπει κάθε χρόνο στην έναρξη της αρδευτικής περιόδου να αποκαθίστανται οι ζημιές λόγω κλοπών ή έλλειψης συντήρησης.

Το ερώτημα είναι ποιος θα πληρώσει για αυτές; Ο ΤΟΕΒ Πηνειού που χρειάζεται το νερό αλλά δεν έχει την αρμοδιότητα διαχείρισής του, η περιφέρεια Θεσσαλίας ή το υπουργείο Υποδομών που το κατασκεύασε;

Παρόμοια προβλήματα στην διαχείριση και επιπτώσεις στην ανταποδοτικότητά τους έχουν και άλλα έργα. Συνεπώς, θεωρώ ζωτικής σημασίας να υπάρξει πρόβλεψη σε συνεννόηση με τα συναρμόδια υπουργεία και για την παράδοση των “ορφανών” έργων της Θεσσαλίας στον ΟΔΥΘ.

Τέλος, ένα άλλο ζήτημα είναι η αξιοποίηση από τον ΟΔΥΘ υπαρχουσών μελετών για διάφορες περιοχές, όπως το Δέλτα Πηνειού, που βίωσε την καταστροφή υποδομών από τις πλημμύρες και ταυτόχρονα αντιμετωπίζει έντονο πρόβλημα καταλληλότητας του αρδευτικού νερού, λόγω υφαλμύρωσης των υπόγειων υδάτων.

Σύμφωνα με φορείς και αγρότες της περιοχής, και τη μαρτυρία του τέως δημάρχου του πρώην δήμου Ευρυμενών, κ. Δημήτρη Τσιτσέ, υφίσταται πλήρης μελέτη από το 2008 για την κατασκευή μικρών φραγμάτων στην περιοχή.

Συνεπώς, ο ΟΔΥΘ ως φορέας με αυξημένες αρμοδιότητες πρέπει να εξετάσει κι αν η επικαιροποίηση πρόσφατων μελετών μπορεί να χρησιμεύσει για ουσιαστικά έργα σε συγκεκριμένες περιοχές. Εκτός κι αν πληρώνουμε μελέτες για να καταλήγουν σε ράφια!

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Όπως προανέφερα, τα τελευταία χρόνια το ενεργειακό κόστος αποτελεί βραχνά για πολλά νοικοκυριά και επιχειρήσεις και δυστυχώς οι διεθνείς συνθήκες δεν ευνοούν την σταθερότητα στην παγκόσμια αγορά ενέργειας.

Το πρόγραμμα “Απόλλων” που προβλέπεται στο υπό συζήτηση νομοσχέδιο φιλοδοξεί να δώσει ανάσα σε ευάλωτους πολίτες που δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στην αποπληρωμή των λογαριασμών τους, καθώς από την παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ, θα προκύπτει συμψηφισμός με την καταναλωθείσα ενέργεια, αρκεί να συμμετάσχουν στην συσταθείσα ενεργειακή κοινότητα.

Είναι μια καινοτομία που θα μειώσει το ενεργειακό κόστος σε πολλά επίπεδα, αφού δεν απευθύνεται μόνο στους πολίτες αλλά και σε φορείς όπως οι ΟΤΑ, οι οποίοι και αυτοί χρειάζονται την έμμεση αυτή συνδρομή για να μπορούν να μειώσουν τα τιμολόγια τους προς τους δημότες  τους. 

Ειδικά για τη Θεσσαλία, όπου το κόστος άρδευσης είναι υψηλό, το πρόγραμμα αυτό μπορεί να βοηθήσει σημαντικά, αφού συμμετέχοντες μπορούν να είναι και οι Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων, με προφανή οφέλη στους αρδευτές μέλη τους. 

Κλείνοντας θα ήθελα να επισημάνω για ακόμα μια φορά ότι αυτό το νομοσχέδιο επιφέρει τομές, τόσο στα θέματα της ενέργειας όσο και στα ουσιώδη ζητήματα υδάτων της Θεσσαλίας.

Προβλήματα πάντα προκύπτουν, αλλά όσο πιο μελετημένες και ξεκάθαρες οι αποφάσεις που παίρνουμε, τόσο πιο αποτελεσματικά τα αντιμετωπίζουμε.

Σας ευχαριστώ.

Μπορείτε να παρακολουθήσετε την ομιλία του κ. Χαρακόπουλου στην ηλεκτρονική διεύθυνση: https://youtu.be/j1dAbzNagmw